Sarıkamış Faciası'ndaki şehitler
'Sarıkamış Faciası'nın bugüne kadar karanlıkta kalan
sayfaları 93 yıl geçtikten sonra, 3 yıllık bir çalışma sonrasında
gün yüzüne çıkartıldı.
Posta'nın
özel haberi...
1914'te Sarıkamış'ta donarak şehit olan 90 bin askere kışlık
giysi, erzak ve mühimmat götürmek için İstanbul'dan Trabzon'a
doğru yola çıkan, içinde 3 bin de asker bulunan 3 gemiyi Ruslar 7
Kasım'da Karadeniz'de batırır. Enver Paşa'nın emriyle kayıtlara
geçirilmeyen bu faciayı Prof. Dr. Bingür Sönmez ortaya çıkardı.
‘Sarıkamış'ın Deniz Şehitleri' 93 yıl sonra dün ilk kez törenle
anıldı.
3 yıl süren bir araştırmayla bulundu
‘Sarıkamış Dayanışma Derneği'nin kurucusu ve başkanı Prof. Bingür
Sönmez 3 yıllık bir araştırma sonunda ‘Sarıkamış Faciası'yla
ilgili tarihçileri bile şoke eden belgelere ulaştı: Dönemin
Genelkurmay Başkanı Enver Paşa, Donanma Komutanı'na bile haber
vermeden Sarıkamış'taki askerlere kışlık üniforma, erzak, mühimmat
yollamak için sivil yük gemileri Bezm-i Alem, Bahr-i Ahmer ve
Mithad Paşa'yı İstanbul'dan 6 Kasım 1914'te yola çıkardı.
Gemilerde Sarıkamış'ta savaşacak 3 bin de asker vardı.
Bundan böyle her yıl anılacaklar
Gemiler Trabzon'a yanaşacak malzeme ve 3 bin asker karadan
Sarıkamış'a gidecekti. Enver Paşa yine büyük hata yapmış bu sivil
gemileri koruması için Donanma'dan yardım istememişti. 3 gemiyi
Karadeniz Ereğli açığında 7 Kasım 1914 saat 7.45'te Ruslar
tesadüfen gördü ve batırdı. Facia Enver Paşa'nın emriyle kayıtlara
geçmedi, basına duyurulmadı. Prof. Dr. Bingür Sönmez'in sayesinde
Sarıkamış'ın unutulmuş deniz şehitleri 93 yıl sonra dün Karadeniz
Ereğli'de ilk kez anıldı. 16. sayfada
TARİHİN SEYRİ
DEĞİŞTİ
1914'te başlayan
Birinci Dünya Savaşı'nda, Osmanlı İmparatorluğu Rusya'ya karşı
savaşmıştı. Osmanlı ordusu bu savaşın en ağır mağlubiyetlerinden
birini Kafkas Cephesi'nde Sarıkamış'ta almıştı. Tarihe ‘Sarıkamış
Faciası' olarak geçen olayda dönemin Genelkurmay Başkanı Enver
Paşa'nın emri ile bölgeye yazlık üniforma ve ayaklarında
çarıklarıyla gönderilen 90 bin askerimiz kara kışın aniden
bastırmasıyla Allahuekber Dağları'nda donup şehit olmuştu
1914'te 90 bin askerimizin donarak şehit olduğu ‘Sarıkamış
Faciası' ile ilgili bugüne kadar hiç bilinmeyen bir gerçeği Prof.
Dr. Bingür Sönmez ortaya çıkardı. İstanbul'dan Trabzon'a doğru
yola çıkan, Sarıkamış'taki askerlere erzak ve kışlık üniforma
götüren 3 gemiyi Ruslar Karadeniz'de batırmış. Bu olay ‘Sarıkamış
Faciası'na neden olduğu gibi Enver Paşa'nın da sonunu hazırlamış
Rusya'da isyan
çıkaracak ajanlar da gemideydi
Dedelerini
‘Sarıkamış Faciası' ve sonrasında yitirmiş olan dünyaca ünlü Kalp
ve Damar Cerrahı Prof. Dr. Bingür Sönmez bu olayın unutulmaması
için ‘Sarıkamış Dayanışma Derneği'nin kurulmasına öncülük etti ve
başkanlığını üstlendi. Prof. Bingür Sönmez ‘Sarıkamış Faciası'yla
ilgili olarak araştırmalarını sürdürürken tarihçileri bile şoke
eden bir belgeye ulaştı: Dönemin Genelkurmay Başkanı Enver Paşa
silah arkadaşlarının itirazlarına rağmen yaklaşan kara kışı hesaba
katmadan Ruslarla savaşmak için Kafkas Cephesi'ne 100 binden fazla
asker gönderme kararı almıştı. Askerler gönderildikten hemen sonra
kış bastırdı. Üniformaları hava şartlarına uygun olmayan askerler
daha savaş başlamadan Sarıkamış'ta şehit düşüyordu. Enver Paşa
verdiği kararın nelere mal olacağını fark etti. Donanma
Komutanı'na bile haber vermeden Sarıkamış'taki askerlere kışlık
üniforma ve erzak göndermek için 3 yük gemisi hazırlattı. Enver
Paşa'nın planına göre içinde 3 bin asker, 3 keşif uçağı, Teşkilatı
Mahsusa (o yıllardaki istihbarat teşkilatı) tarafından
Kafkasya'daki Türkleri örgütleyerek Rusya'ya karşı isyan çıkartmak
amacıyla eğitilmiş ajanlar, cephedeki askere dağıtılacak kışlık
kıyafet ve erzak bulunan Bezm-i Alem, Bahr-i Ahmer, Mithad Paşa
isimli sivil 3 dev yük gemisi İstanbul'dan yola çıkarak Karadeniz
üzerinden Trabzon Limanı'na ulaşacaktı. Gemilerle Trabzon
Limanı'na varan askerler, ajanlar ve malzemeler karayolu ile çok
hızlı bir biçimde Erzurum'a oradan da Sarıkamış'a ulaştırılacaktı.
Üç yük gemisine eşlik eden yoktu
Fakat Enver Paşa yine büyük bir hata yapmıştı! Donanma'nın
kuralları gereği askeri personel taşıyan yük gemilerine olası
düşman saldırısına karşı mutlaka bir, hatta birkaç savaş gemisi
eşlik ederdi. Ancak Enver Paşa'nın ani kararıyla 6 Kasım 1914'te
İstanbul Boğazı'ndan demir alan bu 3 kuru yük gemisine hiçbir
savaş gemisi koruma yapmıyordu. Söz konusu 3 gemi Zonguldak
açıklarına geldiklerinde karşılarında dev gibi Rus savaş
gemilerini buldu. Ruslar Zonguldak'taki kömür madenlerini
bombalamış, üslerine dönüyorlardı. Ruslar kucaklarına düşen bu 3
yük gemisine Kandilli-Ereğli açıklarında ateş açtı. 7 Kasım 1914
sabahı saat 7.45'te 3 yük gemimiz içindeki 3 bin asker ve
Sarıkamış'a götürülen malzemelerle birlikte çok kısa süre içinde
denize gömüldü.
Enver Paşa gözden düştü Mustafa Kemal yükseldi
Olay Enver Paşa yönetimince örtbas edildi. Bütün askeri kayıtlar
silindi ve basına sansür konuldu. Bu tarihi gerçeği 93 yıl sonra
ortaya çıkaran Prof. Dr. Bingür Sönmez 3 yıldır yaptığı
çalışmaları şöyle anlattı: "Batan gemilerden yüzerek kurtulan ve
Ruslar tarafından esir alınan 175 askerimiz vardı. Fakat onların
konuşması da bir şekilde Enver Paşa yönetimince engellenmiş. Elde
ettiğim bilgilere gemicilik konusunda yapılan yayınlar
aracılığıyla ulaştım. Denize çıkmış bütün gemilerin şecereleri
tutulur. Hangi gemi nerede yapıldı, ne zaman denize çıktı, akıbeti
ne oldu hepsi kayıtlıdır. 3 yıl önce bendeki bilgileri o dönem
Kuzey Deniz Saha Komutanı olan bugünkü Deniz Kuvvetleri Komutanı
Oramiral Metin Ataç'a anlattım. Çok heyecanlandı. Ordunun
elindeki kaynakları seferber etti. İstanbul Beşiktaş'taki Deniz
Müzesi'ndeki bazı bilgilerle benim elimdekini karşılaştırınca
gördük ki olay yüzde yüz doğru. Bu 3 yük gemisi batırılmasaydı
tarihimiz çok farklı yazılabilirdi. Çünkü gemilerdeki malzemeler
Sarıkamış'a ulaşsaydı facia büyük ümitle yaşanmayacaktı. Ya da
daha hafif atlatılacaktı. Buna bağlı olarak da döneminin yıldızı
Enver Paşa çöküşe geçmeyecekti. Bu da Enver Paşa'nın en büyük
rakibi Mustafa Kemal'in yükselişini engelleyebilirdi. Dolayısıyla
tarih tahmin edemediğimiz bir biçimde yazılabilirdi." Bu şehitler
bundan böyle her yıl anılacak.
Denize çelenk bırakıldı
Prof. Dr. Bingür Sönmez'in araştırmasıyla ortaya
çıkarılan ‘Sarıkamış Deniz Şehitleri' tarihte ilk kez dün anıldı.
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı yetkilileri ve Sarıkamış Dayanışma
Derneği Başkanı Prof. Dr. Bingür Sönmez'in de katıldığı tören dün
sabah Karadeniz Ereğli açıklarında yapıldı. Bezm-i Alem, Bahr-i
Ahmer, Mithad Paşa gemilerinin battığı yere çelenkler bırakıldı.