KONVEKTÖRLER Öz olarak kanatlı borulardan oluşur.
Bu kanatlı borular baca etkisi yaratmak üzere bir kaset içine
yerleştirilmiştir. Kasetin alt tarafından giren soğuk hava kanatlı ısıtıcı
borularda ısınır ve yükselen ısınmış hava kasetin üst tarafından odaya
verilir. Konvektörlerle
Radyatörler Arasındaki Farklar
1) Isı
geçiş şekilleri farklılık gösterir. Konvektörlerde odaya radyasyonla ısı
yayımı çok azdır. 2) Baca
etkisi dolayısıyla artan hava hızlarına bağlı olarak ısı geçişi, %95-98
oranında konveksiyonla meydana gelir. 3) Konveksiyonla
ısı geçişini artırmak için konvektörlerde kanatlı boru kullanılır. 4) Isıtma
yüzeylerine doğrudan temas etmek mümkün olmadığından 90ºC ‘den daha yüksek
sıcaklıklarda akışkanla ısıtma yapılabilir. 5) 90ºC
üstü sıcaklıkta akışkan kullanabilme özelliği sayesinde, özellikle endüstriyel
uygulamalarda, konvektörlerde yüksek sıcaklıkta kızgın su veya buhar
kullanılabilir. Konvektör Çeşitleri
A- Doğal
Çekişli Konvektörler
Hava
hareketi tamamen kasetin yarattığı baca etkisiyle gerçekleşir. Bu tiplerde
kasetin yüksekliği ve hava giriş çıkış açıklıklarının düzeni ısıl verim
açısından çok önemlidir. Konvektör ısıtma gücünü ayarlamak için hava akımını
azaltıp çoğaltmak üzere hava klapeleri kullanılabileceği gibi konvektöre
giren su miktarını ayarlamak üzere kontrol vanaları da kullanılabilir. Duvar,
döşeme veya süpürgelik tipi konvektörler mevcuttur. Döşeme
tip konvektörlerdeki perde, konvektöre hava girişi açısından çok önemli olup,
üzerinin kapanmamasına dikkat edilmelidir. Döşeme tip konvektörlerin üfleme
tipleri de vardır. Yeni geliştirilen doğal ve cebri konveksiyonlu tipler de
bulunmaktadır. B- Üflemeli
Konvektörler
Hava
hareketini sağlamak üzere radyal fanlar kullanılır. Fan tarafından bir
filtreden geçerek emilen hava, ısıtıcı borulardan geçerek odaya üflenir. Fan tarafından bir
filtreden geçerek emilen hava, ısıtıcı borulardan geçerek odaya üflenir. Bu
düzenlemede fan altta, ısıtıcı borular ise üsttedir. Bazı tiplerde hava
girişine dış hava bağlantısı da yapılabilir. Böylece üflemeli konvektör aynı
zamanda havalandırma işlevini de yerine getirir. Salon tipi cihazlar
adı verilen bu konvektörler, otel lobileri, fuayeler gibi daha geniş
hacimlerin ısıtılmasında kullanılır. Kapasitelerine göre az yer kapladığından
ve çabuk ısıtma yapabildiklerinden
tercih edilirler. Konvektörlerde temizlik çok önemlidir. Özellikle
üflemeli tip konvektörlerin filtreleri çok çabuk kirlenir ve tıkanır. Bu
yüzden okul gibi gerekli bakım ve temizliğin yapılamayacağı yerlerle, tozlu
ortamlarda konvektörler kullanılmamalıdır. |
Tavan yüksekliği 3,5 m.’den fazla olan yerlerde ısıtıcı
olarak radyatör kullanılması tavan seviyesinde ısı birikimi nedeniyle
ekonomik ve konforlu değildir. Vantilatörlü sıcak hava cihazları tava
yüksekliğinin 5,5 metreden fazla olduğu yerlerde pratik olabilir. Isıl güç ayarı için genellikle devri kademeli olarak
ayarlanabilen fanlar kullanılır. Fan tamamen durdurulduğunda ise konvektörden
yayılan ısı çok azalır. Üflemeli tip kasetli konvektörlerde, 90/70 °C
sıcak suda, ısıl güçler 2000-15.000 kcal/h aralığında olabilmektedir. Endüstriyel Tip Konvektörler (Sıcak
Hava Apareyleri)
Daha çok fabrika, depo, hangar,
atölye gibi büyük hacimlerin ısıtılmasında kullanılır. İdeal olarak yerden 2
m yüksekliğe yerleştirilirler. Bu cihazlarda ısıtıcı akışkan olarak yüksek
sıcaklıkta su veya buhar kullanılır. Endüstriyel fanlı apareyler yerden
2m.’den yükseğe monte edildiğinde hava emişi bir kanal ile yerden 30 cm
yüksekliğe kadar indirilmeli, hava buradan bir menfezle alınmalıdır. Sıcak
hava apareyleri’nin parçaları: Salon
tipi apareyler gibi bu cihazlar da a) Kanatlı
borulardan oluşturulan bir ısıtıcı batarya, b) Yüksek
devirli aksiyal veya radyal bir fan c)
Ayarlanabilen kanatçıklardan yapılmış bir hava
çıkışını içeren kasetten oluşmuştur. Hava
çıkışı aşağı doğru veya yatay olarak ayarlanabilir. Cihazın ısı gücü, ısıtıcı
akışkan ile bataryadan geçen hava arasındaki farka ve hava hızına bağlıdır.
Hava hızı ve sıcaklık farkı ne kadar yüksekse cihazın ısı gücü de o kadar
yüksek olur. Aksiyal fanlı tipler 90/70 °C sıcak su ile 50000
kcal/h ve radyal tipler yine 90/70 °C sıcak su ile 75.000
kcal/h güce kadar ulaşabilir. Kızgın su ve buhar kullanıldığında
bir ünitede 100.000 kcal/h gücüne kadar ulaşmak ılasıdır. Ancak cihaz
seçiminde bütün ısıyı tek bir cihazla sağlamak yerine homojen bir ısıtma
sağlayacak şekilde çok sayıda cihaz seçmek (her cihaz 8000 kcal/h – 16.000
kcal/h kapasiteleri arasında) daha uygundur. Bu cihazların seçiminde ve yerleştirilmesinde bütün
ısıtılacak hacmin homojen bir şekilde ısıtılmasına, havanın insanların
çalışma düzeyine uygun bir şekilde üflenmesine ve rahatsız edici hava
akımlarının oluşmamasına dikkat edilmelidir. Sıcak hava apareylerine taze hava
bağlantısı da yapılabilir. Bunların fanlarına, oda termostatı ve oda
termostatı ve apereyin hava girişine monte edilecek bir kanal termostatı ile
kumanda edilerek, ortam sıcaklığı kontrol edilmelidir. Sabah
işyerlerinde ilk çalışmada taze hava kapatılarak mahalin çabuk ısıtılması
sağlanır. İnsanlar çalışmaya başladıktan sonra taze hava açılır. |
Sekonder Havalı Sıcak Hava Menfezleri Sistemi Sıcak hava apareyleri ısıtma amacı ile kullanılır. Üfleme
havası sıcaklığı ortam sıcaklığından
8-12°C
daha yüksek olduğundan, ortam içinde uygun olmayan sıcaklık dağılımına neden
olurlar. Hava sıcaktır ve yukarı doğru yönlenir. Bu apareyler daha çok yüksek
tavanlı geniş hacimlerde kullanıldıkları ve buradaki insanların bulunduğu
bölgenin –sıcak havanın tavanda
toplanması nedeniyle- soğuk kalması nedeniyle ısıtmada bir dezavantaj
oluşmaktadır (atölye, hangar ve fabrikalar için). Bunun önüne geçmek için
sekonder havalı cihazlar geliştirilmiştir. Bu cihazların üfleme kanatçıkları (jaluziler) çevre
havasını da sürükleyerek cihazdan çok büyük miktarda ve hızda çıkar. Üfleme
sıcaklığı ile ortam havası sıcaklığından birkaç derece daha yüksektir. Bu
sayede izotermal şartlara yakın ve atış mesafesi yüksek bir jet elde
edilmektedir. Üflenen hava yukarı kıvrılmayıp uzun mesafelere ulaşır, ortam
havası ile karışır ve oda içerisinde sıcaklık gradyanlarının oluşması
önlenir. Enerji tasarrufu sağlanır. Sekonder Havalı Sıcak Hava Menfezlerinin Çeşitleri 1) Duvar
Tipi Sekonder Havalı Sıcak Hava Menfezleri Yatay üflemelidir. 2) Tavan
Tipi Sekonder Havalı Sıcak Hava Menfezleri Düşey üflemelidir. KAYNAKLAR 1. Mimarın
Tesisat El Kitabı, ISISAN Çalışmaları No:238 2. Firma
Katalogları 3. Çeşitli
Isısan Çalışmaları |