H. Avni Öztopçu

AÇIKLAMA

 ana sayfa   home

Kalem Hesabı, 1997 H62

 

       Yapılan-edilenler arasından öne çıkanları, kendi siperlerinden kalem hesabına vurduğumuzda, 1985'in merkezlileri en baştadır. Dar zaman içerisine sıkışmış verimli günlerin tarihidir 1985.

           Deneysel mekan canlandırmasının sınırlarını sorgulama, bağımsız kısımlar bileşimiyle birlik çabası, görünürlüklerin-duyulurlukların hareket sahalarını belirleme isteğinin arttığı günler, arkadan gelecek günler için yol açıcılığı yapmıştır. Gelecek uğraşılara verdiği hareketle başlama noktasını "Büyük Oylum" üstlenir. Koyu değerin çokluğu içerisindeki az olma durumuyla aktif olan açık değer ve tür karşıtlığının ölçülü yaklaşımıyla "Büyük Oylum" öncekilerden daha farklıdır. Ayrı uzay paralelliğinde bulunan parçalar merkez fikrini bozmaz, parçaların birbirinin devamı izlenimi vermesiyle birlik sağlama girişimi vardır.


  1985 "portre I"

          
Merkezliler serisinden "Portre I"de parçaların birliği, merkezde toplanma daha belirginleşir. Biçimler, merkeze alınarak yeni bir varlık olma yolundadır. Serbest şekiller yeni görevleriyle barışıktır ve gerekli iletişimi sağlar. Sarı biçim yerini, apaçık orta yerde merkezi güçlendirir. "Portre I"deki bu uğraşlar saklı tutulur uzun süre. ("Gezginler" serisinde etkisi görülse de 1994'lerde "85'li Merkez"de artar.)

           1986 yılının Nisan aylarında görünürlüğün-duyulurluğun hareket noktaları değişir.


  1986

Renk karşıtlığı, tür ve doymuşluk yanıyla katılır. Eşyanın düzeni, durumu, sıralanması, aktif olma hallerinde roller gözden geçirilir. "İki Pencere"de belirgin olarak karşıtlığın açılımı önem kazanır. Rengin değeri yanında tür ve doymuşluk, belirlilik-belirsizlik, tanınabilirlik-tanınamazlık, yön karşıtlıkları daha öne çıkar, karşıtlığın açılımı genişlemeye başlar. Yerleştirmede birbirine paralel bölümlerdeki elemanların merkezde toplanması yerine, kenarlara çekilmesi ve kenarlara dayanma isteğiyle birlikte karşıtlıklar da bu alanlara taşınır.

           "Meşale" deki çizgi süsleri çok daha öncekilerin kısa bir tekrarıdır, fakat rolü değişmiştir. Netlik, çizgi süslerine bırakılmıştır. Belirlenmiş bölümlerdeki gölgeli alanlar gelişerek devam eder sonraki resimlerde. Rengin değeri ağırlıktadır ve aktif olma hali koyudadır.

           Rengin doymuşluğu -ölçüsünü korusa da- "Yapraklar"da gözükür. "Meşale"deki çizgi süsleri burada sınırlanmışlığını koruyarak serbestleşir. Kenarlara yığılmadan vazgeçilir, yayılma başlar. Bu yayılma kendinden hemen sonraki "Sarmaşık"ta daha da artar. "Yapraklar"da nefeslenme başlar. Bu, yüzeyin çevresindeki havaya açılım sorunudur.


  1987 "çiçekli sütun"

          
Açıklık ve kesinliğin güçlendiği "Çiçekli Sütun"da bölümler tüme bağlı da olsa bağımsızlıklarını artırırlar; birbirlerini kapatmaktan vazgeçerler, alan içinde yerlerini seçerek, bulundukları yerden birbirlerine devinim ve karşı devinim yaparlar. Bu, kendi içlerinde de devam eder. Alan içindeki dağılımda, kenarlarla hesaplaşma sürerken havaya açılım etkinliği artar. Dikeyler ağır bastığından yön karşıtlığı genelde zayıflar. Yatay olma hali küçük parçalarda kalmıştır. Rengin değer karşıtlığı baş roldedir. Tür karşıtlığı çiçeklerce üstlenilmiştir. Soyut biçimlere yaklaştırılmış çiçekler ilk bu resimde görülür ve bir süre devam eder; yerlerini daha geometrik parçalara bırakana değin. Bu çiçekler serbestlik kazansa da sınırlı alanların içerisindedir, motifleşme sınırlandırılmıştır. Fakat çevresindeki havaya da açılabilmektedir. Kimliklerini kaybetmemişliğiyle, tanınırlık, çiçeklere verilmişse de, çiçeklerin tümdeki anlamı açıklayacak bir rolü yoktur.

           "Kırmızı Bölüm" ve "Kırmızı Vadi"nin hemen öncekilerden farkı, geniş beyaz alanın, yerini kırmızıya ve çiçekli sütunların da yerini geometrik renkli parçalarla oluşmuş sütunlara bırakmasıdır. "Tütün Çiçeği"nde artan renk türü burada da devam eder. Geniş alandaki rengin türüyle, ısısal heyecan artar. Tanınabilirlik daha da gizlenmiş, rolü geriye çekilmiştir. Bu iki resimdeki yeni katılımlar, kendinden sonra gelecekler için küçük başlıklar açmıştır.




           "Kırmızı Bölüm" ve "Kırmızı Vadi"yi takip eden "Sütunlar Arası" ve "Puanlı Sütun"da görülen, bölümlerin alan içinde birbirlerine yaklaşması ve geometrik renkli parçalardan oluşan sütunun ikilenmesidir. Kendinden hemen önce gelenlerin dağınıklığından kurtulma arzusu görülür. Rengin tür ve doymuşluk karşıtlığı artık yalnızca sütunlarda kalmaz. Dikeylerin rolü ise aynen devam eder.

           1989'u kaparken "Sarı Bölüm" ve "Mavi Bölüm" de durulaşma artarak keskinleşir. Aynı yılın Ağustos ayında başlayan askerlik hizmeti 30 Kasım 1990'da son bulur. Bu sayılı tarihlerdeki suskunluk Tuzla'da piyade eğitiminde, Selimiye'de harita ve teşkilat şemaları başında geçer.


   1991 "gezi MR-I"

           Sayılı günler ardından Sütunlar serisindeki yaklaşımla yapılanların arkasından, "Gezi MR-I" aynı zeminden hareketle yeni bir arayış çabasıyla öne çıkar. "Gezi MR-I"de nefesli alanlar, geniş aralıklar ihmal edilmeden etkili sözlerin nereye konacağı, bunların dağılımlarının yeni halleri sorgulanır; 1986 sonrasındaki tüme bağlı dağılmayı toplama isteği artar. Sınırlı alanlara rağmen bağlantılarını, örgülerini güçlendirir. Gezintilerdeki tanınırlık, çizimin bir hatırlatmasıdır ki hatırlatma halinin ilişkisi de çok ayrı alanlardan konuşmadır. Bu çizimler, Selimiye'deki harita renklendirmeleri, harekat planları, teşkilat şemalarının sonucu değildir, fakat etkisidir.

           Gezintilerdeki kenara tutunarak toplanmanın ortaya çekilmesi, gezginlerde başlar. Gezginlerde, merkezden hareketle çevre kontrol edilir.

"Gezgin Erz." bu serinin başındadır. Eski yaşamlarıyla uzlaşmayan barışık tekler, yeni varlık olma halleriyle açılım-gerilim içinde de olsalar, merkezde bir aradadırlar. Ayrı alanlardan konuşma yerine, merkezden konuşma seçilmiştir. Fakat her biri kendi soluğunu net duyulur, ölçülendirilebilir bir şekilde verme isteğindedir; bulundukları yerin üzerinden...

  1994 "85'li merkez"

           Yapılan-edilenlerin gözden geçirilmesi; ayrı tarihlerde yaşananların konumlarını ve tavırlarını özenle koruyarak aynı tarihlerde buluşturulması "85'li Merkez"le başlar. "85'li Portre" ise tüm yaşanılmışlığın yeni bir bileşimiydi "Mavi Bölüm"deki duruluğu daha da keskinleştirerek...

 bakınız >>>> "kurgusal mekan" 1989