"Yeryüzünün en aktif kırıkları
arasındaki
Kuzey Anadolu Fay Hattı, 1939'dan beri 13 büyük depreme
neden oldu.
1999 Ağustos'unda İzmit yakınlarında fayın kırılmasıyla
bitişik kesimlerde de gerilim birikmeye başladı; bunun sonucunda kasım
ayında doğuda yeni bir deprem yaşandığı gibi, batıda da ileride
deprem olma olasılığı güçlendi. Bundan sonra olacaklar Marmara
Denizi'nden geçen fayın yapısına bağlı."
"Dünyanın
bu kesiminde yaşayan insanlar, toprakta meydana gelen bu ani ve şiddetli
değişimlerden çağlar boyunca doğaüstü güçleri sorumlu tutmuş.
İ.Ö. 464'te bir deprem Sparta'yı yerle bir edip sonunda köle
isyanlarının çıkmasına neden olduğunda, eski Yunanlılar da
Poseidon'u yeryüzünü sarsmakla suçlamıştı. İS 115'te İmparator
Traianus da, Antiokheia (Antakya) kentini yerle bir eden depremi Hıristiyanların
varlığına bağlayarak Piskopos Ignatios'u aslanlara attırmıştı."
national geographic
Depremler ve Faylar
Hareket eden levhalar birbirleri üzerine
kuvvet uygularlar. Bu kuvvet yerkabuğundaki kayaçların direnç göstermesi
yüzünden belli bölgelerde enerji birikimine yol açar. Bu enerji,
kayaçların kırılma sınırını aştığı anda da kırılma (faylanma)
olur ve biriken enerji açığa çıkar. Levha hareketleri yüzünden
birikmiş gerilme enerjisinin aniden boşalmasına deprem
diyoruz. (Ayrıca aktif volkanların içindeki hareketlilik nedeniyle
oluşan ve yapıları farklı olan küçük depremler de vardır.)
Normal Fay |
Ters Fay |
Doğrultu Atımlı Faylar |
Çöküntü (Graben): İki normal faylanma arasındaki
bloğun çökmesi sonucu oluşur |
Yükselti (Horst): İki normal faylanma arasında
yüksekte kalan bloğa denir |
Deprem sırasında açığa çıkan
enerji, ses veya su dalgalarına benzeyen ve sismik dalgalar adı
verilen dalgalar ile yayılır. Bu dalgalardan Cisim Dalgaları,
P dalgaları ve S dalgaları olarak ikiye ayrılır. P dalgaları, en hızlı
yayılan bu yüzden deprem kayıt aletlerinde (sismograf) en önce görülen
dalgalardır. P dalgalarında, titreşim hareketi yayılma doğrultusu
ile aynıdır. Daha yavaş yayılan S dalgaları, kayıt aletlerinde
ikincil olarak görülen ve titreşim hareketi yayılma doğrultusuna
dik olan dalgalardır. S dalgaları sıvı içinde yayılamazlar. Yüzey
Dalgaları ise Cisim Dalgaları’na göre daha yavaş yayılırlar
ancak genlikleri daha büyüktür. Hızı daha fazla olan Love ve genliği
daha büyük olan Rayleigh dalgaları olarak ikiye ayrılırlar. Yapılarda
yıkıma yol açan dalgalar S dalgaları ile yüzey dalgalarıdır.
SAYISAL
GRAFİK
|
