TÜBİTAK 3005- SOSYAL VE BEŞERİ BİLİMLERDE
YENİLİKÇİ ÇÖZÜMLER ARAŞTIRMA PROJELERİ DESTEK PROGRAMI
Sonuç Raporu İçin Tıklayınız.
Proje Numarası: 122G140
Proje Yürütücüsü: Doç. Dr. Haldun Narmanlıoğlu
Proje Araştırmacısı: Doç. Dr. Serkan Bayrakcı
Proje Bursiyerleri: Selman Fergali, Laila Mohamed Nayer Mossad Abdalhameed
BİÇABA Bursiyerleri: Esra Çiftçi, Eyüp Atıcı, Hatice Nur Çelik, Mevhibe Altunkaya
Madun kesimler arasında bulunan göçmenlerin entegrasyonu için dijital iletişim ortamı önemli bir kaynak durumundadır. Farklı ülkelerde göçmenler üzerine yapılan araştırmalarda entegrasyon için dijital ortamın yoğunlukla kullanıldığı ortaya çıkmıştır. Türkiye 4 milyona yakın Suriyeli göçmene ev sahipliği yapmaktadır. Suriye’deki karışıklık hemen çözülse bile göçmenlerin geri dönüşü uzun vadede ele alınabilecek konular arasındadır. Mevcut koşullarda Suriyeli göçmenlerin entegrasyonu önemli bir problemdir.
Bu proje kapsamında maduniyet çalışmalarının, Madun konuşabilir mi? ve Madun duyulabilir mi? şeklindeki iki sorusu ödünç alınarak bir araştırma sorusu geliştirilmiştir, Madun göçmen dijital vatandaş olabilir mi? Bu yolla Türkiye’deki madun göçmenlerin entegrasyona yönelik dijital okuryazarlıklarının ölçülmesi ve dijital vatandaş olabilmelerinin önündeki imkân ve engellerin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Proje kapsamında bir karma araştırma yöntemi olarak açıklayıcı ardışık desen kullanılmıştır. Önce göçmenlerin dijital okuryazarlık seviyeleri nicel yöntemle ölçülmüştür. Ardından dijital vatandaşlık çerçevesinde derinlemesine mülakatlar gerçekleştirilmiştir. Dijital vatandaşlık çerçevesinde değerlendirilen sosyalleşme, politik katılım, ekonomik faaliyet ve eğitim alanındaki olanaklar ve sorunlar araştırılmıştır.
Nicel araştırmada Suriyeli göçmenlerin genel olarak dijital okuryazarlık seviyelerinin ortalamanın altında ve zayıf olduğu belirlenmiştir. Eğitim durumu, gelir düzeyi, cinsiyet gibi değişkenler bazında yapılan karşılaştırmalarda dijital okuryazarlık düzeyi açısından büyük farklar bulunamamıştır. Yalnız 26-35 yaş arasındaki göçmenlerin dijital okuryazarlık seviyelerinin diğer yaş gruplarına göre anlamlı bir biçimde yüksek olduğu tespit edilmiştir.
Dijital vatandaşlık pratikleri araştırılan göçmenlerin özellikle sosyalleşme ve politik katılım gibi imkanlardan önyargı ve korku gibi etkenlerden dolayı yararlanmadıkları, suskun kaldıkları belirlenmiştir. Ekonomik faaliyet alanında ise Suriyelilerin özellikle dil sorunları nedeniyle kendi içlerine kapandığı, iş bulma, ticaret gibi etkinlikleri dijital ortamda yalnız kendi aralarında sürdürdükleri ortaya çıkmıştır. Suriyeli göçmenlerin en fazla eğitim alanında etkin oldukları tespit edilmiştir. Buna göre Suriyeliler özellikle günlük konuşma için Türkçe öğrenmek, Türkiye’yi tanımak ve kendi kişisel gelişimleri için dijital ortamı yoğunlukla kullanmaktadır. Proje çerçevesinde dijital vatandaşlık imkanlarının Türkçe öğrenmek dışında entegrasyona
yönelik olumlu bir etkisinin olmadığı sonucuna varılmıştır.
Dijital Dünyada Hayatta Kalmak: Türkiye’deki Suriyeli Göçmenlerin Dijital Okuryazarlığı
Narmanlıoğlu, H. & Bayrakcı, S. (2023). Türkiye İletişim Araştırmaları Dergisi, 1-18 . DOI: 10.17829/turcom.1309961