Nedir 'gezegensel bilinç?..'
Küremizi bir bütün olarak
kucaklayabilmek, bize en uzak coğrafyada kök veren ağacı ve yaşayan
insanı düşünebilmektir.
Ya küreselleşme?..
'Küreselleşme' nin insancıl derdi
yok; 'globalizasyonda' dünyayı ekonomik açıdan tek pazara çevirmek
güdüsünün hırsı ağır basıyor.
Ne var ki bilimsel ve teknolojik
devrim, yeryuvarlağını avucumuzun içine sığdırabilecek ölçeğe
indirgedikçe, insanlığın yazgısı da birleşiyor.
Sonuçta geleceğin dünyasında
yoksulla zenginin alınyazısı özdeşleşiyor.
***
Küreselleşme bir olgu.
Ancak bu olgu eleştirel aklın
terazisinde tartılınca, ortaya acı bir gerçek çıkıyor;
kapitalizmin doruklarından tüm insanlığa dayatılan 'ekonomik
model' gezegenimizde yoksullarla zenginlerin arasındaki uçurumu
derinleştirdikçe kaygılar büyüyor.
Cumhuriyet'in dünkü sayısında
'Birleşmiş Milletler İkinci Sosyal Zirvesi' manşetti. (Hiçbir Türk
gazetesinde bu olaya ilişkin tek satır göremedim). İlki 1995'te
117 hükümet ve devlet başkanıyla Kopenhag'da gerçekleştirilen
zirvenin ikincisi Cenevre'de yapılıyor. Birleşmiş Milletler Genel
Sekreteri Kofi Annan , açılışta yaptığı konuşmada dedi ki:
''- Kalıcı bir ekonomik kalkınmanın
önkoşulu insana yatırım yapmaktır.''
İki zirve arasındaki beş yılda,
dünyadaki yoksulların sayısının yüzde 20 arttığı vurgulandı;
demek ki 'Küreseleşme' nin içeriğinde insanlığın belası ve
uygarlığın ayıbı sosyal adaletsizliği derinleştiren bir öz
var; kapitalizmin sosyalizmle iyileştirilmesini gerektiren yapısı,
teknolojik devrimle ortadan kalkmıyor.
***
Yine dünkü gazeteler bilimsel bir
büyük atılımın haberini veriyorlardı: İnsanın gen haritasının
yüzde 97'si çözülmüştü.
ABD Başkanı Bill Clinton ve İngiltere
Başbakanı Tony Blair , olayı ''tarihin en büyük buluşlarında
biri'' diye duyurdular.
Ufukların ötesinde ne var?..
Bilim ve teknoloji ilerlemenin, aydınlanmanın,
mutluluğun araçları olagelmişler; gezegenimizde yaşayan canlıların
yazgısını saptamışlardır.
Ne var ki tarih boyunca bilimin, sömürünün
yoğunlaştığı odakların çevresinde geliştiği de bir gerçek değil
mi?..
Eskiden zengin saraylar beslerdi
bilimlerle sanatları...
İnsanın gen haritasının çözümünü
iki Anglosakson liderin dünyaya duyurması rastlantı değil...
***
Ancak insanın gen haritasını çözecek
ölçekte bir bilimsel atılımı gerçekleştiren insanlığın
haritasında, yoksulların sayısının 5 yılda yüzde 20 çoğalması
çağımızda katlanılamayacak bir çelişkidir.
Dünyamız durduk yerde durmuyor..
Dünyamız bir gezegen..
Yalnız mekândaki değil, zamandaki
seyir defterine de tarih düşülüyor; insanlığın genlerinde
adaletsizliğe karşı savaşım tüm tarihi kapsıyor.
Ancak yalnız üretmeyi değil,
paylaşımı da öğrenen insan mutlu olabilir; ''Sömürüsüz bir
uygarlık'' yaratmak zorundayız.
Gezegensel bilinç dediğimiz budur.
