21.YÜZYILI KARŞILARKEN

MİLLÎ EĞİTİMDE YENİ STRATEJİ[1]

 

Makale - Sempozyum - Araştırma - Panel                                          Yard. Doç. Dr. Etem Levent [2]

 
 

Teklif Model 

1. Ülkemizde millî eğitim sistemi, “Millî Eğitimde Yeni Strateji” başlığı altında, altı temel ilkeye dayanır:

a. Yerinden Yönetim (Mahallîlik),

b. Rekabet, Yarışma, Teşvik,

c. Kârlılık,

d. Tek ya da Birim “Yetki ve Sorumluluk”,

e. Yönetime Katılma,

f . Ücret.

2. Millî Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığı (MEGSB), millî eğitimin temel hedef ve politikalarını belirler ve bunların uygulanmasını sağlar.

3. MEGSB, her eğitim kademesi için, teknolojik gelişmelerin ışığı altında, çerçeve öğretim programları, eğitim araç ve gereçlerini hazırlar veya özel sektöre hazırlatır.

4. Esnek öğretim programlarının hazırlanmasında, mahallin (okulun) katkısı sağlanır.

5. MEGSB, öğretim programlarının uygulanmasına yardımcı olmak maksadıyla, bir dersle ilgili birden çok kitabın yazılmasını teşvik eder. Öğretmen, dersi, birkaç kitaba, kaynağa başvurarak ve farklı yöntem ve teknikler kullanarak anlatabilir.

6. Her il, bir “Eğitim Bölgesi”dir. Öğretmenin işe alınması ve işten çıkarılması, Eğitim Bölgesi’nde “Bölge Eğitim Kurulu” tarafından yapılır.

Bu kurulda, velilerden temsilciler de bulunur. Bölge Eğitim Kurulu, istihdam, başarı-başarısızlık ve öğretimin Türk devletine, bayrağına ve istiklal marşına saygı ve bağlılık içinde yapılması gibi bütün eğitim etkinliklerinden sorumludur.

7. Her il için, genel bütçe ile belirlenen yatırım ve cari ödenek miktarları, MEGSB’ce illere (Eğitim Bölgeleri’ne) gönderilir. Bu ödenekler, (gerekli yasal değişiklikler yapıldıktan sonra) Özel İdare Bütçesi’ne aktarılır. Bölge Eğitim Kurulu, bölge yatırımlarını zamanında gerçekleştirmekten ve okullardaki öğretimin normal ve standartlara göre yapılmasından sorumludur.

8. Her Eğitim Bölgesi, teftişini kendisi yapar. MEGSB’deki teftiş kadrosu, program geliştirme ve rehberlikle ilgili çalışmalara yönelir. Bazı hâllerde mahalde de görevlendirilebilir.

9. Özel Anadolu Liseleri, okula giriş sınavlarını kendileri yapar. Resmî Anadolu Liseleri, Bölge Eğitim Kurulu’nca, yeni sistemin prensipleri doğrultusunda çalıştırılır.

10. Öğretmenin işe alınma ve işten çıkarılma teklifi, okulda “Yönetim Kurulu”nca yapılır. Yönetim Kurulu; okul yönetici ve öğretmenlerinden, velilerden ve mahallin sakinlerinden oluşur. Bu Kurul, eğitim faaliyetlerinden birinci derecede sorumludur.

11. İlçe Eğitim Örgütü, Okul ile Eğitim Bölgesi (Bölge Eğitim Kurulu) arasında bir koordinatördür.

12. Eğitim etkinliklerinde, hizmetliden öğretmene ve en üst yöneticiye kadar, bütün personel sözleşmeli çalışır. Herkesin, yıllar itibariyle, derece ve kademesinin bir karşılığı olarak alacağı maaş miktarı bellidir ve bu miktar, yaşama hakkının bir karşılığı olarak garanti altındadır.

Ancak meslekte kalması ve bareminin üzerine çıkarak maaş alması garantili olmayıp, tamamen çalışmasına, gayret göstermesine ve başarılı olmasına bağlıdır. Eğitim faaliyetinde göreve devam etme, hizmetin başlangıcında, taahhüt altına alınamaz. İş akitleri yapılırken, sözleşme şartlarına uygun hareket etmeyenlerin işten çıkarılabilecekleri açıkça duyurulur. Kişinin çalışkanlığı, gayreti ve başarısının ölçütleri, önceden belirlenir ve ilân edilir.

Bütün bu şartlar, Üniversite yönetimi ve elemanları için de geçerlidir.

13. MEGSB, ilköğretim, orta öğretim ve yüksek öğretim öğretmenlerinin - öğretim elemanlarının, hangi yüksek okul ve fakültelerden mezun olmaları ve hangi şartları taşımaları gerektiğini tebliğ ve ilân eder. Bu, hükümetlere göre kolayca değişmeyen bir devlet politikası olarak belirlenir. Öğretmen olacaklar, bu şartlara göre nitelik sahibi olma yolunda kendilerini yetiştirirler.

14. Her üniversite, başlı başına özerk bir eğitim kurumudur. Bütün personelin işe alınması, işten çıkarılması; öğrencilerin üniversiteye giriş sınavları, fakülte ve diğer birimlere yerleştirilmeleri; akademik personelin sınav ve yükseltilmeleri gibi bütün işlemler, üniversitenin ilgili kurul ve birimleri tarafından yapılır. YÖK, üniversiteler arasında koordinasyonu sağlayan, yüksek öğretimle ilgili ilke ve politikaları belirleyen ve geliştiren, yetkili bir üst kurum olarak kalır.

15. Eğitim Bölgelerindeki eğitim binası, personel, araç-gereç ve yatırımlarla ilgili bütün bilgiler, bilgisayar/on-line sistemi ile MEGSB (Merkez)’de bulunur.

16. Prensip olarak, bütün eğitim hizmetleri paralıdır (Bu konuda yasal değişiklikler yapılır.). İlköğretim, temel eğitim vermek amacıyla yapıldığından, öğrenciden alınacak harç (ücret), düşük tutulabilir. Fakir, fakat çalışkan, gayretli ve yetenekli öğrenciler için, kredi/borçlanma veya karşılıksız burs mekanizmaları (sistemin prensipleri dahilinde) geliştirilir. Yatılı İlköğretim Bölge Okulları (YİBO) kaldırılır. Devlet parasız yatılılık sınavları, Yeni Strateji’nin kurallarına göre yapılır.

17. Orta öğretimde esas politika, Meslekî - Teknik eğitimin yaygınlaştırılması ve fonksiyonel hâle getirilmesidir. Buna göre, meslekî-teknik okullarda, piyasanın ihtiyaç duyduğu nitelikli ara insan gücünün yetiştirilmesi için, gerekli bütün tedbirler alınır. Orta öğretimde meslekî-teknik karşısında, genelin ücretini büyük oranda artırarak, talebi, meslekî-teknik eğitime yönlendirmek, bu tedbirlerden biridir.

18. Eğitim hizmetlerinin paralı olması, öğretimde dinamizm ve motivasyonu sağlayarak verimliliği en yüksek seviyeye çıkarmak içindir. Öğrenciden alınan ü c r e t, öğretmene, diğer personele ve okulun gerekli ihtiyaçlarına sarf edilir. Bu durumda, bütün resmî okullar, özel dershane ve özel okul mantığı ile çalıştırılır.

Başarı ve verimlilik konusunda, okullar ve öğretmenler arasındaki r e k a b e t /          y a r ı ş m a, teşvik edilir ve ödüllendirilir.

19. Rehberlik hizmetleri, ilköğretimde, pedagojik kurallar çerçevesinde verilir. Böylece meslek/alan belirleme, ilköğretimin sonunda; yönlendirme ise lisede yapılır.

20. Yabancı dil (İngilizce), konuşma-anlama-yazma olarak, bir yılda, ara vermeksizin yoğunlaştırılmış bir şekilde öğretilir. Resmî okullardan, ülkenin ihtiyacı dışında, Fransızca ve Almanca kaldırılır. Bu derslerin öğretmenleri, Türkçe dersi öğretmeni olarak görevlendirilir. Okullarda yabancı dil, konuşarak öğretilir. Yabancı dili konuşamayan yabancı dil öğretmenleri, hizmet-içi eğitimden geçirilir.

Üniversitelerde öğretim elemanları için, 4-6 ayda bir, makale yayınlama ve yabancı dilde seminer verme zorunluluğu getirilir.

21. Eğitim faaliyetleri, bilgisayar gibi, çağın önde gelen teknik imkânlarından yararlanılarak yürütülür.

22. Yukarıda açıkça ifade edilmeyen eğitimle ilgili konular, Yeni Strateji’nin kuralları dikkate alınarak çözümlenir.

Anayasa ve yasalarda belirtildiği şekilde, kişinin temel hak ve hürriyetlerini sonuna kadar kullanması; düşünce, inanç ve kanaatini serbestçe açıklaması ve yayması engellenemez. Düşünce, inanç ve kanaatinden dolayı kimse kınanamaz. Birey, yasaların kendine tanıdığı bu hakkı, Devletten isteme hakkına sahiptir.

Yeni Strateji, bütün birimleriyle birlikte yeni bir sistem oluşturmaktadır. Bu sistemde ideolojiye ve ideolojik davranışların hiç birine yer verilmez.

Yeni modelin uygulamasına geçmeden önce, bütün ilgililer, bu konuda kurstan geçirilir.

23. Bütün eğitim kademelerinde, Türk devletinin ülkesi ve milletiyle bölünmezliği esas alınarak, Türkçenin güzel konuşulması ve yazılması; gençlerin, sapık ve yabancı ideolojilerin tuzağından korunması ve öğrencilerin millî ve manevî değerlerle yetiştirilerek, vatan ve milletine hizmet etme bilinci kazanmaları, e ğ i t i m  p o l i t i k a s ının başında gelen ilkelerindendir.


[1]   GÜ  Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi. Cilt 4, Sayı 1, Sayfa: 1-15, 1988.

[2]   GÜ  Gazi Eğitim Fakültesi Öğretim Üyesi.